Żytnie z Konstancina

Kiedy w zeszłym roku warzyłem piwo żytnie na Konkurs Piw Domowych w Żywcu, to podstawowy mój problem był taki, że nie miałem pojęcia jak ono ma smakować. Zresztą piwo żytnie, czyli Roggenbier od dawna jest na mojej liście piw, które koniecznie chcę spróbować. Niestety żyto jest jednym z najrzadziej wykorzystywanych zbóż do produkcji piwa. A Roggenbier’a naprawdę ciężko trafić, najpopularniejszym jego przedstawicielem jest Paulaner Roggenbier (notabene warzony w browarze Thurn und Taxis). Bezskutecznie szukałem go np. w bamberskich Getränkach. Do głowy by mi nie przyszło, że pierwszym komercyjnym piwem żytnim będzie piwo z polskiego browaru. A taką niespodziewaną premierę zafundował nam właśnie Browar Konstancin.

Piwo Żytnie z Konstancina, nie jest co prawda ortodoksyjnym Roggenbier’em, bo ten jest zwykle niefiltrowany, podobnie jak pokrewne mu Hefeweizen czy Dunkelweizen. To właśnie do tego ostatniego próbowałem  sobie przyrównać ten nieznany mi styl. Upraszczając Roggenbier, to taki Dunkelweizen, w którym słód pszeniczny zastąpiono żytnim. A zmiana ta powoduje spore komplikacje. Żyto, podobnie jak pszenica, nie posiada łuski. Jednak dodatkowo zacier ze słodem żytnim w zasypie ma znacznie większą lepkość, konsystencję nieomal kisielu. Co koszmarnie utrudnia filtrację i wysładzanie. Także na pewno, jest to piwo stosunkowo trudne do uwarzenia. A w warunkach przemysłowych nawet chyba trudniejsza to sztuka, niż w domowych. A z piwem domowym Żytnie ma sporo wspólnego.  Na początku było bowiem piwo żytnie uwarzone w browarze domowym dr Andrzeja Sadownika (na piwowarskich forach internetowych występującego pod nickiem Czes). Następnie pomysłem uwarzenie wg tej receptury piwa w browarze komercyjnym zarażony został dyrektor Aleksander Wolak i piwowar Paweł Zarychta. Stało się to na przełomie maja i czerwca 2009r. Z różnych względów zabutelkowane zostało dopiero po 9 miesiącach.

Przejdźmy jednak do oceny Żytniego. Zacznijmy od wyglądu opakowania. Nowa smukła butelka NRW oraz bardzo ładna etykieta, na której w pomarańczowo-żółtej tonacji i w stylistyce znanej z Dawnego, ukazany jest landszafcik z holenderskim wiatrakiem. Butelkę wieńczy stylowy, firmowy kapsel z logo browaru (aktualnie jeden z najładniejszych kapsli w kraju).  Bardzo dobre wrażenie psuje niestety koszmarne upapranie butelki klejem. Coś takiego nie powinno mieć miejsca. Na potrzeby zdjęcia pozwoliłem sobie przetrzeć butelkę na mokro. Na kontretykiecie komplet informacji. Ekstrakt 12,4°Blg, zawartość alkoholu 5,3%, co świadczy o stosunkowo płytkim odfermentowaniu. Podano również skład surowcowy: słód żytni, słód pilzneński, słód monachijski, słody karmelowe i barwiąca, chmiel goryczkowy i aromatyczny. Zapowiada nam to bogate doznania.

W charakterystycznej dla Roggena szklance (wygląda jak skrzyżowanie szkła do Weizena, z tym przeznaczonym do Koelscha) widzimy idealnie klarowne piwo barwy miedzianej. Zwieńczone pianą koloru ecru. Piana nie jest zbyt obfita, jest drobnopęcherzykowa, ale bardzo krótka. Już po chwili znika właściwie całkowicie.

W zapachu dominują fenole, a więc głównie wyczuwam goździki, trochę bardziej w tle bananowe estry. W smaku również pierwsze skrzypce grają nuty znane z piw pszenicznych, a więc wspomniane goździki i banany. Tym co je różni jest mocniejsza goryczka i posmak, jak mniemam, żyta (tę samą nutę wyczuwałem we własnym żytnim). Zaznaczona kwaskowość, spotykana też w Hefeweizen.

Wysycenie jest średnie, a wręcz, porównując do tego, do czego przyzwyczaili nas pszeniczni kuzyni, niskie.  Będąc już przy tym skojarzeniu, to należy zauważyć, że brak osadu drożdżowego sprawia, że piwo jest jakby bardziej wodniste, Choć mieszając szklanką można zauważyć charakterystyczną dla Roggena większą lepkość i jakby oleistość cieczy, niż w przypadku piwa bez słodu żytniego. Ona to sprawia, że pomimo braku drożdży piwo ma charakterystyczną aksamitność.

Myślę, że piwo ma szansę odnieść sukces rynkowy, ze względu na spore pokrewieństwo ze znanymi już dość dobrze piwami pszenicznymi. Dodatkowo jest to jednak egzotyka, co też jest w tym wypadku atutem. Innego żytniego piwa nie spodziewałbym się w tej dekadzie. No chyba, że nastąpi eksplozja browarów rzemieślniczych, wtedy wszystko jest możliwe. Bo krajem gdzie warzy się najwięcej piw z udziałem słodu żytniego nie są wcale Niemcy, z których wywodzi się Roggenbier, ale Stany Zjednoczone, gdzie w małych rzemieślniczych browarach powstają piwa w stylu American Rye Beer, które głównie są żytnimi ale, choć zdarzają się i lagery. Możnaby rzec: oby więcej piw żytnich w Polsce, bo z racji swojej niszowości, ich wysyp dobitnie potwierdzałby spektakularny rozwój polskich browarów rzemieślniczych. Z kolei browarowi Konstancin po tak udanym eksperymencie życzę wprowadzenia na rynek bardziej popularnych, a mimo to nieobecnych u nas kompletnie, stylów jak choćby India Pale Ale, Dunkelweizen czy Witbier.